Ο όρος «βαλκανοποίηση» έχει τις ρίζες του στην πολιτική επιστήμη και τη γεωπολιτική, και αρχικά αναφερόταν στη διάσπαση μεγάλων πολιτικών οντοτήτων σε μικρότερα, πολλές φορές μη βιώσιμα και εχθρικά κράτη. Στην περίπτωση των Βαλκανίων, αυτή η διάσπαση συνδέεται με τη διαλυμένη Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Αυστρο-Ουγγρική Αυτοκρατορία. Συντομότερα, ο όρος απέκτησε μια υποτιμητική σημασία, υποδηλώνοντας μια «επιστροφή σε πρωτόγονες και βάρβαρες φάσεις της ανθρώπινης ιστορίας», όπως επισημαίνει η Μαρία Τοντόροβα στο σημαντικό έργο της “Βαλκάνια – Η Δυτική Φαντασίωση”.

Η έννοια αυτή έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως από πολιτικούς, δημοσιογράφους και συγγραφείς. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο του 2007 ο Γκόρντον Μπράουν χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει την «βαλκανοποίηση της Βρετανίας» εν μέσω δημοσιευμάτων για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Αυτή η έννοια αναδύεται εξαιρετικά επίκαιρη στο πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ. Το κόμμα που κυβέρνησε την Ελλάδα από το 2015 έως το 2019 βρίσκεται σε διαδικασία διάσπασης. Υπήρξε μαζική αποχώρηση στελεχών που δημιούργησαν τη «Νέα Αριστερά», ενώ τα υπόλοιπα μέλη ανταγωνίζονται για την προεδρία, μετά την απομάκρυνση του Στέφανου Κασσελάκη. Οι διαδικασίες είναι γεμάτες ακραίες αντιπαραθέσεις και προσωπικές καταγγελίες, αφήνοντας πίσω την ουσιαστική πολιτική συζήτηση.

Η απουσία Πολιτικής, όπως κατανοούμε τον όρο με κεφαλαίο Π, είναι μια σημαντική διάσταση αυτής της κρίσης, καθώς η λαϊκιστική συνθηματολογία έχει αντικαταστήσει την πολιτική αντιπαράθεση. Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε κυβερνητική αποτυχία, διότι, παρά τις πολλές ώρες πολιτικής συζήτησης, οι ηγέτες του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν προετοιμασμένοι να ασκήσουν την εξουσία αποτελεσματικά. Η έλλειψη εμπειρίας και ικανοτήτων έχει δημιουργήσει ένα κοινό οπαδών αποκομμένο από τις αρχές της παλαιάς Ανανεωτικής Αριστεράς.

Με την «λουμπενοποίηση» ενός μεγάλου τμήματος του εκλογικού σώματος του ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα οδηγείται σε κατάσταση βαλκανοποίησης, ανοίγοντας τον δρόμο για την εκλογή ενός «τουρίστα» ως προεδρικού υποψηφίου. Δεν είναι καθόλου βέβαιο εάν η κατάσταση αυτή είναι αναστρέψιμη, γεγονός που επηρεάζει τη λειτουργία της Δημοκρατίας, δημιουργώντας πολιτική ασυμμετρία. Παράλληλα, αυτό μπορεί να είναι μια ευκαιρία για το ΠΑΣΟΚ, εφόσον οι εσωτερικές του διαδικασίες οδηγήσουν σε μια ισχυρή ηγεσία. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, πέρα από τον όρο «pasokification», που περιγράφει την πτώση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στην Ευρώπη, μπορεί να προσδιοριστεί και ο όρος «sirizafication», που θα σηματοδοτεί την κυβερνητική αποτυχία των λαϊκιστικών κομμάτων.

Πηγή: tanea.gr