Η Χάνα Αρεντ συνεχίζει να αποτελεί κεντρικό σημείο στη σύγχρονη φιλοσοφική συζήτηση, με τις απόψεις της να προκαλούν διαρκώς αντίκτυπο. Παράλληλα, παρατηρείται μια «χρησιμοποίηση» της σκέψης της από ορισμένους που επιθυμούν να συνδέσουν τον Καρλ Μαρξ με τη θεωρία του ολοκληρωτισμού. Η Αρεντ, όμως, δεν ήταν απλώς μια φιλόσοφος που επαναλάμβανε τη θέση ότι πίσω από τα εγκλήματα του Στάλιν βρισκόταν το έργο του Μαρξ. Αντιθέτως, στην αρχική εκδοχή του έργου της «Απαρχές του Ολοκληρωτισμού», εξέτασε πώς μια ιδεολογία όπως ο μπολσεβικισμός μπορούσε να οδηγήσει σε εγκλήματα ολοκληρωτικού χαρακτήρα.

Η Αρεντ εισήγαγε τη σκέψη της στη σημασία της πολιτικής φιλοσοφίας, αναγνωρίζοντας το Μαρξ ως μέρος αυτής της παράδοσης, η οποία εκτείνεται από την ελληνική αρχαιότητα. Επισημαίνει πως η διαρκής σύνδεση του Μαρξ με τον Λένιν και τον Στάλιν ενδέχεται να είναι προβληματική, καθώς αυτό θα σήμαινε ότι η δυτική παράδοση καταλήγει αναπόφευκτα σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Ωστόσο, αναγνωρίζει επίσης τη συμβολή του Μαρξ στο φιλοσοφικό πεδίο, σημειώνοντας την καινοτομία του να βάλει στο επίκεντρο τη σημασία της εργασίας και της εργατικής τάξης, μια θεώρηση που η παραδοσιακή φιλοσοφία είχε περιφρονήσει.

Η Αρεντ αμφισβητεί τη δυνατότητα μιας ελευθερίας που αποκλείει την κυριαρχία, προειδοποιώντας ότι η ιδέα μιας πλήρους ισότητας μπορεί να οδηγήσει σε νέες μορφές εξουσίας, όπως η γραφειοκρατία. Αν και εντάσσει τον Μαρξ σε μια φιλοσοφική θεωρία που συχνά υποβαθμίζει την πολιτική, αναγνωρίζει την αξία της ως μια intrinsically φιλοσοφική δραστηριότητα.

Η πρόσφατη ελληνική έκδοση του έργου της «Ο Καρλ Μαρξ και η παράδοση της δυτικής πολιτικής σκέψης» από τις εκδόσεις Ερμα φωτίζει αυτή τη σχέση. Το κείμενο, το οποίο είναι το πρώτο μέρος μιας ερευνητικής της πρότασης προς το ίδρυμα Guggenheim το 1951, προσφέρει έναν συγκεντρωμένο καμβά του επιχειρήματος της για την καταλληλότητα της ανάγνωσης του έργου του Μαρξ.

Συνοπτικά, η Αρεντ δεν περιορίζει τη σκέψη του Μαρξ στην εργασία και την ιστορική διαλεκτική, αλλά την προεκτείνει σε ένα νέο πλαίσιο πολιτικής πρακτικής που έρχεται σε επαφή με τη δημοκρατία, καθιστώντας τον Μαρξ σημαντικό για τη σκέψη του 19ου αιώνα, αν και με περιορισμούς. Διατηρώντας τον σεβασμό για την επίδραση του Μαρξ, προειδοποιεί για τους κινδύνους της παρερμηνείας των ιδεών του στην υπηρεσία του ολοκληρωτισμού.

Πηγή: tanea.gr